Korespondencja obozowa

W (…) niedzielę rano rozdzielono pocztę. Ja również dostałem list z domu. Była to dla mnie pierwsza po aresztowaniu wiadomość od najbliższych. Długi list, skontrolowany przez cenzurę, wyglądał jak sitko lub wycinanka dziecięca. Większość wiadomości z niego wykrojono. Po południu rozdano na blokach blankiety z nadrukiem zawierającym informacje dla rodzin, jak i kiedy mogą pisać do obozu. Szrajberzy ostrzegali, że możemy wpisać jedynie podaną po niemiecku formułkę: »List dostałem, jestem zdrów i dobrze mi się powodzi, pozdrawiam was«. Pod karą pobicia i zabronienia pisania następnych listów do domu nie wolno było pisać nic innego, a zwłaszcza podawać jakichś informacji o obozie i o sobie.

Byłem zrozpaczony. Tak wiele miałem do napisania. Od miesiąca czekałem na tę chwilę. Liczyłem dni i godziny, by napisać do najbliższych choć parę słów. Czułem, że jestem coraz słabszy i liczyłem się z tym, że w każdej chwili mogę stracić życie. Chciałem bardzo skontaktować się z matką, z rodziną. Przede mną leżała wycinanka jak łamigłówka. Starałem się odgadnąć, co było treścią listu. Wnioskowałem, że wszyscy są zdrowi, że martwią się o mnie, robią starania, wysyłają paczki żywnościowe i ciepłą odzież. Czarne myśli biegały mi po głowie. Czy wiedzą, w jakim stanie dostałem ich list? Czy uwierzą w napisaną przed chwilą formułkę? Czy domyślą się, że wolno mi napisać tylko kilka zdań, bez względu na to, jak się czuję i co chciałbym im napisać? A mdlejące ręce kreśliły niezgrabnie słowa: Ich bin gesund [(niem.) jestem zdrów] …

Od wielu dni dogorywałem i nie miałem nadziei powrotu do żywych. Może jutro wybiorą mnie do gazu lub wyślą transportem inwalidzkim na stracenie? »Dobrze mi się powodzi…« (Głód skręca kiszki, a od chwili aresztowania nie wiem, co znaczy być sytym. Ciało pobite pejczami esesmanów i pałkami kapów ropieje, odpada od kości.) »Jestem zdrów« (O Matko, piszę ci te obłudne słowa, bo nic innego napisać nie mogę. Ale ty wyczujesz swoją intuicją, że umieram. Zresztą nie! Bądź nadal nieświadoma mojej doli i łudź się, że mnie jeszcze zobaczysz. Łudź się, że paczki, które wysyłasz, dochodzą do mych rąk i ratują od głodu. Być może, że prędzej niż ten list z wiadomością o mym dobrym zdrowiu, ja sam jako pył z komina krematoryjnego przelecę nad zielonymi łąkami i osiądę na dachu twego domu. Będę przy tobie, w twych snach i marzeniach. Osłodzę moment, w którym otrzymasz urzędową wiadomość o mojej śmierci).

Przez kamieniołom i kolczasty drut – Zbigniew Wlazłowski, Wydawnictwo Literackie, 1974 s. 32