Korespondencja pomiędzy Landratem w Krotoszynie, a Burmistrzem Pogorzeli dotycząca „Konfiskaty gospodarstw i gruntów” w ramach „Baltenaktion” prowadzona w styczniu i lutym 1940 roku w celu przekazania kompletnej dokumentacji do Treuhandstelle Ost (pol. Urząd Powierniczy na Wschodzie).

Pismo z Landratu w Krotoszynie do Burmistrza Pogorzeli z dnia 2 stycznia 1940.

Według mojego zestawienia, następujące przedsiębiorstwa i nieruchomości znajdują się pod zarządem powierniczym:

1. Zakład zbożowy Wacława Bolewickiego – Pogorzela
2. Młyn i sklep zbożowy Lipke
3. Sklep zbożowy Andrzej Knula
4. Rzeźnik Franciszek Bolewicki
5. Rzeźnik Edmund Przybylski
6. Handlarz bydłem i rzeźnik Przybylski
7. Rzeźnik Fnaziszek Maszlankiewicz
8. Zakład ślusarski Wacław Zimowski
9. Majątek Feliksa Szatkowskiego
10. ???? Wl. Busza

O ile mi wiadomo, nie mogą to być wszystkie firmy, które zostały skonfiskowane i objęte zarządem powierniczym. W szczególności wydaje się, że brakuje dużej liczby przedsiębiorstw, które zostały przeniesione z polskiej na niemiecką własność w trakcie Baltenaktion.
Zamierzam w najbliższej przyszłości przekazać Urzędowi Powierniczemu na Wschodzie zestawienie wszystkich przejętych przedsiębiorstw. W tym celu zarządzam natychmiastowe ponowne krótkie sprawdzenie wszystkich przedsiębiorstw.
Proszę o raport, czy i które przedsiębiorstwa lub nieruchomości wciąż nie są skonfiskowane i należą do powierników, którzy są wymienieni na tej liście. Chciałbym skorzystać z okazji i uzupełnić listę skonfiskowanych przedsiębiorstw i nieruchomości.

Krotoschin, den 2. Januar 1940.

Herrn komm. Bürgermeister, Pogorschella
Betrifft: Beschlagnahme von Betrieben bezw. Grundstücken.

Nach meinem Verzeichnis werden folgende Betriebe bezw. Grundstücke treuhänderisch verwaltet:

1. Getreidegeschäft Waclaw Bolewicki – Pogorschella
2. Schrotmühle u. Getreidegeschäft Lipke
3. Getreidegeschäft Andrzej Knula
4. Fleischer Franziszek Bolewicki
5. Fleischer Edmund Przybylski
6. Viehändler u. Fleischer Przybylski
7. Fleischer Franziszek Maszlankiewicz
8. Schlosserwerkstatt Waclaw Zimowski
9. Grundstück des Felix Szatkowski
10. ???? Wl. Busza

Nach hiesiger Kenntnis können das nicht alle Betriebe sein, die beschlagnahmt sind und treuhänderisch verwaltet werden. Insbesondere scheinen eine grosse Zahl der Betriebe zu fehlen, die im Rahmen der Baltenaktion aus polnischer in deutsche Hand überführt worden sind.
Ich beabsichtige der Treuhandstelle Ost in Kürze über sämtliche überführten Betriebe einen Rechenschaftsbericht zu geben. Zu diesem Zweck lasse ich alle Betriebe im Augenblick noch einmal kurz überprüfen.
Ich ersuche um Bericht, ob und welche Betriebe bezw. Grundstücke noch beschlagnahmt und mit Treuhändern besitzt sind, die in diesem Verzeichnis nicht genannt sind. Bei dieser Gelegenheit bitte ich Ihr Verzeichnis der beschlagnahmten Betriebe und Grundstücke zu vervollständigen.

Pismo od Burmistrza Pogorzeli do Landratu w Krotoszynie z dnia 6 stycznia 1940

Spośród 9 gospodarstw i nieruchomości wymienionych w liście, tylko 2 znajdują się pod zarządem powierniczym, a mianowicie nr 8 i 9.
Przedsiębiorstwa nr 3, 4, 5, 6, 7 są od dawna zamknięte przez władze, podczas gdy przedsiębiorstwo zbożowe Wacława Bolewickiego i młyn Lipke są nadal prowadzone przez polskich właścicieli.
Te dwa zakłady są przedsiębiorstwami o kluczowym znaczeniu i mogą zostać skonfiskowane tylko wtedy, gdy w tym samym czasie będą dostępni odpowiedni niemieccy specjaliści, którzy będą mogli kontynuować prowadzenie tych przedsiębiorstw bez przerwy.
Oprócz wyżej wymienionych 9 przedsiębiorstw lub nieruchomości, zamknięte zostały w wyniku ewakuacji właścicieli również:

1. domy towarowe Mieczysława Busza
2. restauracja Aleksander Przybylski

i pilnie potrzebują zajęcia przez odpowiednich powierników (specjalistów).

Pismo z Landratu w Krotoszynie do Burmistrza Pogorzeli z dnia 16 lutego 1940.

Na podstawie załączonego przykładowego formularza chciałbym uzyskać dokumentację dla następujących polskich firm: Bolewicki i Knula w Pogorschella oraz Siegmund Lipke. (Jeśli w tym sektorze istnieją jeszcze inne polskie firmy, także proszę o przeprowadzenie ankiety [proszę o podobne postępowanie]).
Proszę o zwrot przykładowego arkusza. Odpowiedzi na pytania proszę sporządzić i przesłać w dwóch egzemplarzach. Jeżeli te firmy są wciąż otwarte, proszę o niezwłoczne przeprowadzenie wywiadu.

Pismo od Burmistrza Pogorzeli do Landratu w Krotoszynie z dnia 22 lutego 1940.

W załączeniu przesyłam wypełnione dokumenty dotyczące dwóch jeszcze istniejących polskich firm Wenzel Bolewicki i Siegmund Lipke.
Przedsiębiorstwo zbożowe Knula zostało zlikwidowane już 15.12.1939 r.

Załącznik #1

Kwestionariusz dla dystrybutorów zboża, paszy i nawozów?
(do przedłożenia [do] Reichsstatthalter, Abt. Landwirtschaft Posen)

I

1. a) Imię i nazwisko lub nazwa firmy: Siegmund Lipke,
   b) Miejsce zamieszkania lub siedziba: Pogorschella,
   c) Powiat: Krotoszyn,
   d) Rodzaj działalności: jednoosobowa działalność gospodarcza,
   e) Imiona i nazwiska właścicieli lub kierowników: Siegmund Lipke
2. Właściciel(-e) lub udziałowiec(-cy) i zarządca(-cy) jest(są): Reichsdeutsche, Volksdeutsche, Polakiem, Żydem
3. Liczba oddziałów i magazynów zewnętrznych: —
4. Czy utrzymywane są pomocnicze przedsiębiorstwa komercyjne i jakiego rodzaju? (np. młyn, producent mieszanek paszowych, piekarz): nie
5. Jakie gałęzie handlu są obsługiwane? a) zbożem wszelkiego rodzaju b) mąką [nieczytelne]
6. Jaka jest liczba zatrudnionych pracowników w firmie handlowej? a) Pracownicy handlowi: 1 mężczyzna, b) Robotnicy: 1 mężczyzna, c) Praktykanci
7. Jakie środki transportu są do dyspozycji? brak
8. Obiekty magazynowe: a) silos, b) magazyn (strych), c) pomieszczenia do przechowywania ziarna wynajmowane na 15 ton
9. Stacja kolejowa: Pogorschella, bocznica kolejowa, stacja wodna.
10. Określają się Państwo jako: a) hurtownik, b) dystrybutor, c) pośrednik
11. a) istniejący kapitał obrotowy własny: 1250,- RM, obcy: 750,- RM, b) inne aktywa: —

Niniejszym zaświadczam, że podałem informacje, które rozumiem, zgodnie z moją najlepszą wiedzą i przekonaniem.
Pogorschella, 22.2.1940 r.

Załącznik #2

Kwestionariusz dla dystrybutorów zboża, paszy i nawozów?
(do przedłożenia [do] Reichsstatthalter, Abt. Landwirtschaft Posen)

I

1. – 5. (jak wyżej)

5. Jakie gałęzie handlu są obsługiwane? Śrutownik

6. – 10. (jak wyżej)

11. a) istniejący kapitał obrotowy własny: —, obcy: —, b) inne aktywa: —

II

1. Rodzaj mocy operacyjnej: silnik spalinowy: diesel 20 KM []
   (W przypadku silnika spalinowego należy sprecyzować: silnik wysokoprężny (ropa naftowa))
2. Wydajność młyna w ciągu 24 godzin: 100,- Ltr. [???]
3. Młyny walcowe – liczba: 1, długość: 40 cm.

Niniejszym zaświadczam, że podałem informacje, które rozumiem, zgodnie z moją najlepszą wiedzą i przekonaniem.
Pogorschella, 22.2.1940 r.

Niemal rok później (9 miesięcy po aresztowaniu) do Burmistrza Pogorzeli trafiło kolejne pismo, tym razem z Urzędu Statystycznego Rzeszy w Berlinie, w sprawie „Przeglądu pomieszczeń magazynowych” z polecenia Ministra Żywności i Rolnictwa Rzeszy.

Pismo z Urzędu Statystycznego Rzeszy w Berlinie do Burmistrza Pogorzeli z dnia 12 lutego 1941.

Urząd Statystyczny Rzeszy przeprowadza ankietę w imieniu Ministra Żywności i Rolnictwa Rzeszy w celu zarejestrowania wszystkich pomieszczeń magazynowych na terytoriach wschodnich, w których przechowywane są lub mogą być przechowywane artykuły spożywcze, luksusowe artykuły spożywcze i pasza dla zwierząt.
W ramach wstępnego badania władze miejskie przekazały już Statistisches Reichsamt adresy poszczególnych właścicieli magazynów. Następnie zidentyfikowane firmy zostaną bezpośrednio przepytane w głównym badaniu.
Załączamy dokumenty ankietowe dla firm zlokalizowanych w Państwa okręgu i wybranych przez nas, z prośbą o przesłanie ich do poszczególnych firm w celu wypełnienia.
Adresy są takie, jak zostały podane przez władze miejskie w formularzu miejskim w danym czasie. Jeśli właściciel wynajął lub wydzierżawił lokal, aktualny użytkownik lokalu magazynowego musi zawsze wypełnić ankietę. Jeśli aktualny użytkownik nie jest w stanie dysponować swoim lokalem z powodu konfiskaty, ankiety należy przekazać wyznaczonemu zarządcy tymczasowemu, który w takim przypadku musi je wypełnić.
Każde gospodarstwo otrzyma dwa białe i jeden żółty arkusz, na których należy wskazać wszystkie pomieszczenia magazynowe, nawet jeśli nie znajdują się one w danym okręgu. Poszczególne kwestionariusze w trzech egzemplarzach należy wypełnić dla magazynów wymienionych w arkuszach.
Wszystkie inne badane gospodarstwa muszą niezwłocznie zwrócić starannie wypełnione dokumenty ankietowe nie do Cesarskiego Urzędu Statystycznego, ale do Państwa. Prosimy o zwrócenie uwagi właścicieli gospodarstw na ten fakt.
Kwestionariusze, które należy zebrać, należy zwrócić w całości w ciągu 21 dni od otrzymania niniejszego pisma do Cesarskiego Urzędu Statystycznego, Berlin C 2, Neue Königstraße 27-37, Grupa zapasów i magazynów zbożowych „L”.

Pismo od Burmistrza Pogorzeli do Urzędu Statystycznego Rzeszy w Berlinie z dnia 21 lutego 1941.

W załączeniu przesyłam wypełnione kwestionariusze indywidualne dotyczące magazynów Zygmunta Lipke i Wenzla Bolewickiego w Pogorzeli.
Kwestionariusze nie zostały wypełnione, ponieważ magazyny są obecnie bez obsługi i właścicieli, stoją nieużywane. Dawni polscy właściciele zostali ewakuowani, miejsce pobytu nieznane.
Do akt.