KL Gusen będąc pierwszym filialnym obozem KL Mauthausen nazywany jest zamiennie KL Gusen, KL Gusen I, KL Mauthausen II lub ogólnie KL Mauthausen lub KL Mauthausen-Gusen.
W zamyśle czołowych funkcjonariuszy i ideologów SS (na czele z Heinrichem Himmlerem, Oswaldem Pohlem oraz Reinhardem Heydrichem) kamieniołomy, w których pracować mieli przymusowo więźniowie, oprócz niewątpliwie generowania zysku ekonomicznego dla SS, miały również spełniać nie mniej ważną rolę – polityczną i eksterminacyjną. Nieprzypadkowo, powstający od 1939 r. KL Gusen, sami SS–mani nazywali Vernichtungslager für die polnische Intelligenz. […]
Objęty (jako jeden z dwóch obozów obok Mauthausen), trzecią, najwyższą kategorią represyjności, obóz w Gusen miał poprzez ciężką, katorżniczą pracę w pobliskich kamieniołomach wyniszczyć jak największą liczbę więźniów politycznych z Polski, a później również z 27 pozostałych krajów okupowanych przez III Rzeszę. Zesłanie do niego traktowane było jako swoista kara śmierci. Więzień, według wytycznych SS, miał tam przeżyć zaledwie trzy miesiące. Łącznie w okresie II wojny światowej przez obóz Gusen i jego filie: Gusen II i III przeszło 70 000 więźniów 28 narodowości, z których w latach 1940–1945 prawie 40 000 zamordowano. […]